Czytelnia

Ornat i stuła – historia i krój

Ornat (z łac. 'ornare’=ozdabiać; 'ornat’ – 3 os. l. poj. = ozdabia) jest szatą liturgiczną zakładaną przez kapłana do Mszy świętej na uprzednio włożoną albę. Początkowo szaty liturgiczne nie różniły się od stroju świeckiego noszonego na codzień przez chrześcijan. Jeszcze w V wieku papież Celestyn I (+432) ganił duchownych gallikańskich, którzy usiłowali wyróżniać się specjalnym strojem. Dopiero od czasów dynastii Karolingów rozpoczyna się okres szat liturgicznych bogato zdobionych używanych tylko do czynności liturgicznych.

Pierwsze ornaty były wzorowane na wierzchniej szacie rzymskiej w rodzaju płaszcza bez rękawów z otworem na głowę. Ten typ ornatów nazywa się często typem gotyckim, lub antycznym. W średniowieczu zaczęto skracać boczne części ornatu by nie krępowały ruchów rąk kapłana. W ten sposób ornat przybrał formę dwóch płatów zwisających z przodu i z tyłu i zaczęto nazywać go ornatem skrzypcowym. Epoka baroku wniosła w dzieje ornatu bogate zdobienia, hafty. Głównymi motywami stosowanymi w ozdabianiu ornatu były motywy roślinne, kwiatowe, motyw Baranka symbolizującego Chrystusa, lub postać Chrystusa lub Maryi.

Obecnie, po reformie liturgicznej Soboru Watykańskiego II, krój ornatu nawiązuje do formy antycznej. Pozostawiono większą swobodę co do materiału i zdobień ornatu.

Poniżej prezentujemy najważniejsze formy ornatów i stuł jakie występowały w historii zachodniego chrześcijaństwa.

Ornaty

Forma rzymska
Forma francuska
Forma belgijska lub niemiecka

Forma hiszpańska

Forma brazylijska

Forma św. Karola Boromeusza

Duża forma antyczna, zwykła

Mała forma antyczna, zwykła

Duża forma antyczna, św. Andrzeja

Mała forma antyczna, św. Andrzeja

Stuły

a) b) c) d) e)

a) rzymska
b) z zaokrągleniami przy rozszerzonych końcach
c) z prostymi rozszerzeniami końców
d) hiszpańska
e) antyczna

Skip to content